Bir çok internet sitesinde ve
gazetede ‘Kolada Alkol Çıktı!’ haberleri yer aldı. ‘60 Millons de Consommateurs’ (60 Milyon
Tüketici) dergisi, Fransa Ulusal Tüketim Kurumu'nun (INC) kolalı içecekler
üzerindeki araştırmasının sonuçlarına açıkladı. Habere göre ünlü markaların
litresinde 10 mg
alkol bulunduğu açıklandı. Ayrıca litre başına 100 gramdan fazla, yani 20 küpe eşit şekere
rastlandığı bildirilmiştir [1].
Ülkemizde kola içecekleri Gıda
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Alkolsüz İçecekler Tebliği’ne tabidir. Tebliğe göre; su ve kendine özgü
aroma maddeleri ve/veya diğer bileşenler ve/veya kafein ile şeker ilave
edilerek veya edilmeden tekniğine göre üretilen ve karbondioksit ile
gazlandırılmış olan içeceğe ‘kola’ denilmektedir [2]. Markadan markaya
değişmekle birlikte genellikle kolanın içeriğinde; foѕforik asit(E338), kαfein,
kαrαmel (E150), CO2 Gαzı (E290-Kαrbondiokѕit),
kαrmin (E120), suni tαtlαndırıcılar: Aѕpαrtαm(E951), aѕeѕülfαn(E950), sαkαrin(E954)
yer almaktadır.
Bu alkol neden geliyor?
Kola firmalarından yapılan
açıklamaya göre; formülasyonda alkol yoktur, fakat üretim sürecinde
kendiliğinden meydana gelmektedir. Alkolsüz İçecekler Tebliği’ne göre; tebliğ
kapsamında yer alan içeceklerde üretimin doğasından kaynaklanabilecek etil alkol
miktarı en çok 3,0
g/L, laktik asit miktarı en çok 0,6
g/L, uçucu asit miktarı en çok 0,4
g/L olmalıdır [2]. Formülasyonda yer almasa da üretimin doğası
gereği fermantasyonla bir miktar alkol oluşabilmektedir ve haberde yer alan
miktar yasal olarak izin verilen miktarın çok çok altındadır.
Organik besin monomerlerinden
oksijen kullamaksızın ATP sentezlemek üzere gerçekleştirilen reaksiyonlara fermantasyon
ya da mayalanma
denilmektedir. Bu reaksiyonlar bakteriler, mantarlar ve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla
gerçekleşmektedir. Fermantasyonda glikoz
veya başka bir molekül hidrojenlerini
kaybederek; enerji sentezi gerçekleştirilir. Fermantasyon glikozun
fermantasyonunda genelde en sık üretilen basit bileşik pirüvat veya
ondan türemiş bir veya birkaç bileşiktir (etanol, laktik
asit, hidrojen, bütirik asit ve aseton gibi.) Fermantasyon anaerobik şartlarda,
yani oksidatif fosforilasyon olamadığı durumlarda, glikoliz yoluyla ATP üretimini
sağlayan önemli bir biyokimyasal süreçtir. Kola bileşimde yer alan şeker (glikoz) fermantasyona
uğrayarak alkol meydana gelebilmektedir.
Glikozun fermantasyonu sonucu
yukarıdaki basamaklar gereği alkol oluşmaktadır. Ancak glikoz fermantasyonuda
bu yanlızca bir yoldur. Yani glikoz fermantasyonunda yanlıca alkol oluşmayabilir.
Kolada da fermantasyon meydana gelmeyebilir, gelebilir, formantasyon sonucu
yanlızca alkol oluşmayabilir. Bu nedenle oluşan alkol miktarı çok az miktarda
kalabilir.
Sonuç
Bu şekilde fermantasyon sonucu
alkol oluşumu yanlızca kolada değil, tüm içeceklerde meydana gelebilir.
Fermantasyona uğrayan ürün miktarına bağlı olarak; oluşabilecek alkol miktarı
değişebilmektedir.
Kaynaklar
[1]
Kolada Alkol Bombası, Haber Vitrini, http://www.habervitrini.com/haber/kolada-alkol-bombasi-614155/,
Erişim Tarihi:02.07.2012
[2] Gıda Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı Alkolsüz İçecekler Tebliği, Yayımlandığı R.Gazete:15.06.2007-26553,
Tebliğ No: 2007/26, http://www.gkgm.gov.tr/mevzuat/kodeks/2007-26.html,
Erişim Tarihi:02.07.2012
