Kozmetik Ürünleri Anlayabilme

 Kozmetik ürünler hepimizin hayatına az veya çok girmektedir. Tüm kozmetik ürünlerin zararlı olduğuna dair yanlış bir kanı vardır. Kozmetik ürünler bilinçli kullanıldığında fizyolojik, psikolojik, sosyal v.b etkileri nedeniyle insan hayatına anlam katmaktadır. Kozmetik ürünleri sihirli bir değnek değildir. Aşırı beklentiye girmemek gerekir. Kozmetik ürünleri alırken neyi ne amaçla almamız gerektiğini bilmeli, ürünler hakkında temel bilgilere sahip olmamız gerekir. Tüketicilerin bilmesi gereken bazı temel kavramlar şunlardır : 

-Kozmetik ürün: İnsan vücudunun epiderma, tırnaklar, kıllar, saçlar, dudaklar ve dış genital organlar gibi değişik dış kısımlarına, dişlere ve ağız mukozasına uygulanmak üzere hazırlanmış, tek veya temel amacı bu kısımları temizlemek, koku vermek, görünümünü değiştirmek ve/veya vücut kokularını düzeltmek ve/veya korumak veya iyi bir durumda tutmak olan bütün preparatlar veya maddelerdir [1].

-Kozmetik ürün bileşenleri: Kozmetik ürünün yapısında kullanılan, parfüm ve aromatik bileşim dışında olan, sentetik veya doğal kaynaklı her tür kimyasal madde veya preparata verilen isimdir [1].

-Doğal Ürünler : Direkt olarak bitki veya hayvan ürünlerinden çıkarılan içeriklerdir. Sentetik olmayan ürünlerdir.

- Hipoalerjenik : Hassasiyete eğilimi olan kişilerde oluşan alerjik reaksiyon risklerini en aza indiren ürünler için kullanılan ifadedir. Ürünün hipoalerjenik olması alerji riski içermediği anlamına gelmektedir [2].

- Alkolsüz : Genel bazı belirli kozmetik ürünlerin etil alkol içermediğini bildirmektedir.

-Kokusuz : Bu şekilde etiketlenmiş ürünlerde keskin bir koku bulunmamaktadır. Ancak mevcut kimyasalların kokusunu baskılamak için az miktarda koku maddesi içerebilmektedir.

-Nonkomodojenik: Bu tür ürünler akne (sivilce) oluşumuna neden olmazlar. Genellikle gözeneklerin tıkanması sonucu sivilceler oluşmaktadır. Bu ürünler yağ ve alkol içermeyen ürünlerdir [3]. Ancak bu ürünleri kullanlarda sivilce oluşmayacak diye bir garanti yoktur.

-Raf Ömrü : Bir kozmetik ürününün normal koşullarda depolanma ve kullanılma süresidir. Eğer ürün uygun bir biçimde stoklanmamışsa, ürünün raf ömrü normalden daha az olabilir.

-Cruelty Free : Bu ürünler hayvanlar üzerinde test edilmemiştir. Kozmetiklerde genellikle hayvanlar üzerinde test edilmiştir. Ancak bazı hayvan sever tüketiciler herhangi bir hayvan testine tabii tutulmamıştır ibaresini görmek istemektedir [4].

-Alfa-Hidroksi asitler (AHA): Günümüzde dermakozmetik uygulamalarda kullanılan meyve asitleridir.  Çeşitli krışıkların giderilmesi amacıyla kullanılırlar. En sık kullanılanı glikolik asittir. AHA’lar epidermis üzerine deskuamasyon, düzleştirme ve epidermal differansiasyonu düzeltme yoluyla etkili olurlar [5].

-Vitaminler: Kırışıklıkların giderilmesinde, kuru ve yağlı ciltlerdeki değişimlerin önlenmesi amacıyla kozmetikler eklenmektedir. Aslında kozmetikler içerisine konulan vitaminler kremin stabilitesini korumak amacıyla kullanılmaktadır [6].  

-Antioksidanlar: Serbest radikallerle reaksiyona girerek; serbest radikallerin hücreye zarar vermesini önleyen maddelerdir.

-Ambalajlar: Kozmetiklerin iç ve dış ambalajlarında son kullanma tarihi, kullanım yeri ve şekli, şikayet halinde firmanın adı ve adresi gibi iletişim bilgilerinin silinemez, kolayca okunabilir ve görülebilir olması gerekmektedir.

-Dermokozmetikler: Her hangi bir cilt probleminin azalmasına yardımcı olan (Alerjik, aşırı derecede kuru ya da yağlı, nemsizlik, kırışıklık, elastikiyet kaybı, leke, akne, kılcal damar vs.) insan vücudunda ve doğada doğal olarak bulunan etken maddeler  içeren;  krem, jel ve serum formunda olan cilde sürülen (topikal) cilt bakım ürünleridir [7].

-SPF( Sun Protection Factor): Güneşten koruma ürünlerinde güneşten koruma faktörünün ölçüsüdür. İlgili ürünün güneş ışınlarından ne kadar koruduğunun bir ölçüsüdür.

-Anti Aging ürünler: Yaşlanmayı önleyen ürünlerdir. Gerçekte yaşlanma önlenemez bir süreçtir. Bu ürünler yaşlanmayı yavaşlatabilir veya sağlıklı bir yaşlanmaya katkıda bulunurlar.

-Organik Kozmetikler: Organik tarım ile elde edilen sertifikalı organik bitkilerin özsuları (organik hidrosol) kullanılarak üretilen kozmetik veya dermokozmetik ürünlerdir. Bir ürünün organik kozmetik olduğunu organik ürün sertifikaları ispat etmektedir. ECOCERT, uluslararası ‘Organik Sertifikalar’ sağlayan en önemli organizasyondur. Standart kuralları çok sıkıdır. Üretimin tamamını “her aşamada” denetlenmektedir.

-Aromaterapi ürünleri: Bünyesinde ucucu yağlar bulunduran ürünlerdir. Tamamen bitkisel ürünlerden elde edilirler. Tek başlarına kullanılabildikleri gibi farklı kozmetik ürünlerin hazırlanmasında da kullanılabilmektedir.

Dr.Kimyager Hasan ÖZ

hasanmail@hotmail.com

Kaynaklar

[1] Kozmetik Yönetmeliği, http://saglik.gov.tr/TR/belge/1-472/kozmetik-yonetmeligi.html

[2] La Roche-Posay, Sözlük, Hipoalerjenik, http://www.laroche-posay.com.tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/H/H%C4%B0POALERJEN%C4%B0K-gl8-w1483.aspx, Erişim Tarihi:13.06.2012

[3] Dr. Leslie Baumann, Skin, Hair & Nail Science,  Skin Type Solution, http://skintypesolutions.com/index.php?option=com_article&view=article&id=239, Erişim Tarihi: 13.06.2012

[4] Cruelty Free , Wikipedia Free Encyclopedia,  http://en.wikipedia.org/wiki/Cruelty-free, Erişim Tarihi: 13.06.2012

[5] ŞANLI, H.E., Alfa Hidroksi Asitlerle Peeling, Turkiye Klinikleri J. Int. Med. Sci.,3(48):76-9,2007
[6]  Yrd. Doç. Dr. Canan Görpelioğlu, Fatih Üniversitesi Hastanesi Dermatoloji Anabilim Dalı, Kozmetiklerdeki vitaminler gerçekte ne kadar etkili?, http://herkonudan.com/genel-kultur/kulturel-bilgiler/3283-kozmetiklerdeki-vitaminler-gercekte-ne-kadar-etkili-.html, Erişim Tarihi: 14.06.2012
[7] Dermokozmetik Nedir?, http://www.pharmetic.org/bilgi-bankasi/dermokozmetik-nedir.pdf, Erişim Tarihi: 14.06.2012