Yaz
mevsiminde serinlemek için ya havuzlara ya da plajlara koşmaktayız. Şehirden
uzaklaşamayanlar şehrin içindeki havuz ve aqua parkları tercih etmektedir.
Yüzme, serinleme, eğlenme veya spor amaçlı kullanılan; tabanı, duvarları,
taşma kanalları, rezerv deposu su kalitesini etkilemeyen ve güvenlik
gereklerini yerine getiren uygun malzeme ile kaplanan ve bu yüzme havuzları yönetmeliğinde
belirtilen niteliklere uygun su ile dolu olan, sürekli bir devridaim
akışı olan ve halkın kullanımına açık yapılara ‘yüzme havuzu’
denilmektedir [1]. Ülkemizdeki yüzme
havuzları ‘Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları
ve Şartları Hakkında Yönetmelik’e göre işletilmektedir. Havuzlar kapalı
sistemler ve çok sayıda insanın kullanımına açık olduğu için çabuk
kirlenebilmektedir. Bu nedenle havuz temizliğini sağlamak son derece önemlidir.
Temizliğe dikkat edilmeyen havuz suları ile bulaşabilen birçok enfeksiyonel
hastalık mevcuttur. Hijyen kurallarına dikkat edilmeyen yüzme havuzlarından insanlara, tifo,
paratifo, dizanteri, göz, kulak, burun, boğaz enfeksiyonları ile mantar, uyuz,
impetigo gibi deri hastalıkları bulaşabilmektedir.
Bu
hastalıkların engellenmesi için havuz sularının dezenfeksiyonuna gereken önem
verilmelidir. Havuz suları çoğunlukla klorlama ile dezenfekte edildiği gibi; ozon,
UV, klordioksit, hidrojen peroksit + biguanide, gümüş-bakır iyonizasyonu,
hidrojen peroksit+gümüş nitrat gibi dezenfeksiyon yöntemleri de
kullanılmaktadır. Açık havuzlarda en az serbest klor miktarı 1 mg/L, en çok 3
mg/L, kapalı havuzlarda en az 1 mg/L , en çok 1.5 mg/L olmalıdır [1]. Genelde
dezenfeksiyon işlemleri sıvı klor kullanılarak yapıldığı için bu miktarlardaki
klor kokuya sebep olabilir. Fakat havuzun klor kokmasından rahatsız
olmamalısınız bu sizin sağlıklı bir havuzda yüzdüğünüzün işaretidir. Burada
ifade ettiğimiz serbest klor mikroorganizmaları öldürücü etkisi olan kloru
ifade etmektedir. Bir diğer klor çeşidi olan bağlı klor ise havuzdaki klorun
artık işe yaramaz kısmını ifade etmektedir. Çünkü bu klor havuz suyunda bulunan
organik maddelere (ter, vücut sıvısı v.b yolla havuza giren) bağlı olduğu için
mikroorganizmalar üzerinde etkili değildir. Havuz suyundaki bağlı klor miktarı
da en çok 0.2 mg/L olmalıdır [1]. Bu
klor seviyeleri havuz işeltemecisi tarafından sürekli kontrol edilerek;
gerektiğinde ayarlamalar yapılmalıdır. Özellikle açık havuzlarda güneşin de
etkisi ile serbest klor seviyesi hızla düşmektedir. Bu nedenle bu havuzlarda
klor stabilizasyonunu sağlamak için siyanürik asit kullanılmalıdır. Havuzu
kullanan tarafından klor kokusu şikayeti oluyorsa; diğer dezenfeksiyon
yöntemlerine yönelinmelidir. Dezenfeksiyon dışında havuzlarda pH’nın
dengelenmesi, yosunlanmayı önlemek, asklıda ve kollaidal maddeleri gidermek
için çeşitli kimyasallar kullanılmaktadır. Bu kimyasalların insan sağlığına
zarar vermemesi için yeterli miktarda ve havuz kimyasında uzman kimya eğitimi
almış kişilerce yapılması gerekmektedir. Zaten bunun için havuzlarda yönetmelik
[1] gereği havuz operatörü ve mesul müdür bulundurma zorunluluğu getirilmiştir.
Havuz suları ayda 1 defa mikrobiyojik ve kimyasal yönden analiz edilmektedir.
Ayrıca havuz işletmecisi kendisi de düzenli olarak analizler yapmak zorundadır.
Havuz
suyunun hijyeni kadar, havuz çevresinin hijyeni de son derece önemlidir. Havuz
çevresi her gün klorlu su ile silinmeli, gün içinde oluşan bariz lekeler uygun
kimyasalla veya klorla anında temizlenmelidir. Duşlar, tuvaletler, lavabolar,
oturma yerleri, sıralar klorlu suyla yıkanmalı, havuza girişlerde hijyen
kuralları uygulanmalıdır. Havuza giren kişilerin havuza girmeden önce mutlaka
sabunlu suyla duş alması sağlanmalı, havuz girişinde kişilerin ayaklarını
klorlu su veya uygun dezenfaktana basarak girecekleri bir sistemin
oluşturulması gerekmektedir. Ayak enfeksiyonu, çıban, göz iltihabı, kulak
akıntısı, güneş yanığı, deri lezyonu ve herhangi bir bulaşıcı hastalığı olanlar
havuza girmemelidirler. Havuza ayakkabı veya dışarıda kullanılan
terliklerle girilmemeli, uzun saçlılar havuza girerken mutlaka bone takmalıdır.
Bu gibi
hijyen koşullarını taşımayan havuzlar tercih edilmemeli, havuz kullanıcıları
olarak bu hijyen kurallarına bizler de uymalıyız. Sürekli gitmekte olduğunuz
veya abone olacağınız/olduğunuz yüzme havuzuna ait bakım çalışmaları ile ilgili
periyodik çizelgeleri ve Sağlık Müdürlüğü tarafından yaptırılmış analiz
raporlarını, havuz operatörü ve mesul müdürünün olup olmadığını incelemeniz
sağlığınız açısından çok önemlidir, mutlaka dikkat etmelisiniz.
Kaynaklar
[1] Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık
Esasları ve Şartları Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete Sayısı: 27866,
Yayınlanma Tarihi: 6 Mart 2011, Değişiklik, R.Sayı:28143, 11 Aralık 2011
