Kozmetik
Ürünlerde Nitrozamin Riski
Kozmetik ürün güvenliği dikkat
edilmesi gereken ve tartışılan bir konudur. Kozmetik ürünlerin içeriğinde
bulunan bileşenlerin sağlık üzerindeki etkileri yanında, formülasyonda
bulunmayan; fakat bileşenlerin etkileşimleri sonucu oluşabilen bileşenlerin
zararlı olup olmadığı da ayrı bir konudur. Nitrozaminler de bu zararlı
maddelerden biridir.
Nitrozaminler R1N(-R2)-N=O kimyasal
yapısındaki kanserojenik bileşiklerdir[1]. Primer, sekonder ve
tersiyer aminler nitrolanarak nitrozaminleri oluştururlar. Nitrozamin oluşturan
en reaktif bileşikler sekonder aminlerdir[2].
Nitrozaminler
kozmetik formülasyonlarında yer alan bileşenlerden değildir. Kozmetik ürünlere
kasıtlı olarak ilave edilmezler. Ancak kozmetik ürün içeriğindeki bazı
bileşenlerin etkileşmesi ile üretim veya depolama sırasında oluşurlar. Cilt
tarafından emilebilen bu maddelerin güvenli olduğu bir limit vardır.
İnsanlardaki kanserojenik etkisi henüz kanıtlanmamış olmasına rağmen,
hayvanlarda kansere neden olduğu 30 yıldır bilinmektedir[3].
1994-1997
yılları arasında İngiltere Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 100’den fazla
kozmetik içerikli tüketici ürünü incelenmiş ve yarısından fazlasında tespit
edilebilir düzeyde nitrozamine rastlanmıştır. Bu ürünlerin büyük bir kısmı
bebek banyo ürünleriydi. Takip eden testler zamanla bu seviyenin arttığını
göstermiştir[4]. Bunun üzerine test yöntemleri yeniden gözden
geçirildi, ölçülen nitrozamin seviyesinde bir azalma gözlense de nitrozaminler
hale tespit edilmekteydi.
Dikkat
edilmesi gereken ürünler aminler veya amino türevleridir; özellikle di- veya
trietanolamin (DEA veya TEA, ayrıca MEA). Bu bileşikler
2-bromo-2-nitropropan-1,3-diol(Bronopol, Onyxide 500) veya sodyum nitrit gibi
nitrolama ajanı veya nitratlar ile birleştiğinde nitrozaminleri meydana
getirirler[5]. Nitrolanma Ajanları içeren ürünler nitrozaminleri
oluşturabilme riski taşırlar. CocoylSarcosine, DEA(dietanol amin) bileşikleri,
Imidiazolidinyl Ure, Formaldehit, Lauryl Sarcosine, MEA(monoetanol amin)
Bileşikleri, Quaternium-7,15,31,60, diğerleri, Sodium Lauryl Sulfat, Ammonium Lauryl Sulfat, Sodium
Laureth Sulfat, Ammonium Laureth Sulfate, Sodium Methyl
Cocoyl Taurate, TEA(trietanol amin) bileşikleri bu grubu oluşturur [6]. Aminler ve türevleri çoğunlukla kremler, krem
losyonlar, saç sampuanları ve saç kremlerinde bulunmaktadır. Bu nedenle bu
ürünleri karıştırarak kullanmayınız.
Ürünün
içeriğinde nitrozamin bulunup bulunmadığı ürün etiketine bakılarak anlaşılamaz.
Çünkü bu bileşikler ürünlerde safsızlık olarak bulunabilir.
Bu
bileşiğin meydana getirebileceği muhtemel etkilerden korunmak için doğal
ürünlere yönelmek, kalitesinden emin olduğunuz markaların ürünlerini kullanmak
en iyi yoldur. Organik ürün
sertifikasına sahip, bitkisel kaynaklardan elde edilen, insan sağlığına ve
çevreye dost ürünlerin kullanmaya çalışın. Eğer tamamen organik ürünleri
alamıyorsanız; içeriğinde sentetik madde içeriği az olan ürünleri tercih
ediniz. Çok fazla ham madde içeren ürünler yerine daha az ham madde içeren
ürünleri kullanmaya özen gösteriniz.
Dr.Kimyager Hasan ÖZ
Kaynaklar
[1] Nitrosamine, Wikipedia, The Free Encylopedia, Web: http://en.wikipedia.org/wiki/Nitrosamine
[2] Opinion on Nitrosamines and Secondary Amines in Cosmetic Products,
Scientific Committee on Consumer Safety (SCCS), 2012, http://ec.europa.eu/health/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_090.pdf
[3] Percutaneous Absorption; Drugs - Cosmetics - Mechanisms-Modelling;
3rd Edition; Eds. Robert L. Bronaugh & Howard I. Maibach; Pub. Marcel
Dekker Inc., New York, US (1999).
[4] Government Consumer Safety
Research - A survey of cosmetic and certain other skin-contact products for
nnitrosamines - Department of Trade and Industry (DTI) -Consumer Safety Group -
May 1998.
[5] Malkan, S., Not Just a Pretty
Face: The Ugly Side of the Beauty Industry, pp. 58. Gabriola, BC, Canada: New
Society Publishers, 2007.
[6] Toxic Cosmetics Ingredient List, http://www.alkalizeforhealth.net/Ltoxiccosmetics.htm#14
