.jpg)
Gelişen teknoloji
hayatımızı kolaylaştırdı. Artık her şeyin kolay bir yolu var. Artık elmamızdan,
armudumuzdan… meyvelerimizden kurt çıkmıyor, tüm meyve ve sebzelerimiz
fabrikada üretilmiş gibi düzgün şekillerde.
Hayatta her şeyin bir bedeli olduğu şüphesiz. Tüm bunlar nasıl oluyor? Pestisitler: Tarımda kullanılan ilaçlara genel olarak
pestisit denilmektedir. Aşırı ve kontrolsüz pestisit
kullanımı çevre kirliliğine ve doğal dengenin bozulmasına neden olmaktadır.
Aynı zamanda besin zinciriyle tüm canlılara ulaşarak; yaşamlarını tehdit
etmektedir. Pestisitlerin kontrolsüz kullanımı
insan ve hayvanlar için potansiyel tehlikedir.
Pestisitler etken madde ve yardımcı inert maddeler olmak üzere iki bileşenlerden
oluşmaktadır. Özellikle etken maddelerin
kanserojen etki gösterdiğini bildiren yayınlar mevcuttur. Yardımcı inert
maddeler organik ve toksik maddelerdir.
Pestisitler
bitkilerdeki zararlı böcekleri, bakterileri, virüsleri v.b öldürmek için
kullanıldığı gibi yoğun olarak zararlı yabancı otlara karşı da kullanılmaktadır.
Pestisitlerin
yeteri kadar ve bilinçli bir şekilde kullanılmasında bir sakınca yoktur.
Fakat ilaç kalıntılarının sebze veya meyve üzerinde belirlenen limitler üzerinde
kalması insan sağlığı tehdit etmektedir.
Bu nedenle özellikle çiğ tükettiğimiz meyve ve sebzeden ilaç kalıntılarını
gidermemiz büyük önem taşımaktadır.
Kalıcılık bakımından pestisitler şu dört başlık altında
sınıflandırılabilir:
1) Kalıcı olmayanlar:
Organik fosforlu ilaçlar,
2) Orta derecede kalıcı
olanlar : Herbisitler,
3) Kalıcı olanlar:
Klorlu hidrokarbonlar,
4) Sürekli kalıcı
olanlar: Pb, As, Hg’lı pestisitler.
Pestisit
kalıntısı meyve ve sebzeler üzerinde vakslarla kaplı kaygan bir tabaka halinde
olabilir. Organik bileşiklerden oluşan bu tabaka su ile yıkanarak giderilemeyebilir.
Tarımsal
İlaç Kalıntılarını Gidermek İçin Öneriler
-Yıkama:
Bol su ile yıkama ile bazı pestisit
kalıntılarını gidermek mümkündür. Özellikle süspansiyon haldeki pestisit kalıntılarının büyük çoğunluğu yıkama ile
giderilebilir. Emülsiyon halde hazırlanmış olanların su ile uzaklaştırılması
daha zordur.
-Bazı
doğal karışımlarla yıkama:
*1 lt su + 2-3 kaşık
karbonat : Meyve ve sebzeler bu su içine atılarak 5 dakika kadar tutulur. Sonra
ovalanarak normal su ile yıkanır.
*Sıcak su ile zarar
görmeyen meyve ve sebzeler için; 1lt kaynar su + 3 kaşık (tatlı kaşığı) tuz + Yarım çay bardağı sirke (elma veya
üzüm): Meyve ve sebzeler bu karışım
içinde 10 dakika kadar bekletilip, sıcak su ile ovularak; yıkanır.
-Uygun
sebze veya meyvelerin kabuğunu soyarak tüketmek de bir çözümdür.
-Pestisitlere
ısıl işlem uygulamak kristal yapılarında değişikliklere neden olabilmektedir.
Ayrıca yükseltgenme-indirgenme, dehidratasyon gibi kimyasal olaylar da pestisit
kalıntılarının azalmasına neden olur. Bunu için haşlama, pişirme,
pastörizasyon, sterilizasyon gibi ısıl işlemlerin uygulanması gerekmektedir.
Dr.Kimyager Hasan ÖZ
hasanmail@hotmail.com
