Aktüel Kimya

Biz hayatı kimya ile açıklıyoruz. Kimyasız hayatı düşünemiyor, hayatımıza kimya ile anlam katmaya çalıyoruz. Günlük hayatta kimya ile ilgili ip uçlarını bu blogda veriyoruz.

25 Nisan 2024 Perşembe

KİMYASALLARIN YÖNETİMİ VE MEVZUAT


        Dünyada mevzuatlar genelde deneyimler sonrasında oluşturulur. Bu yazımızda kimyagerleri de ilgilendiren bir mevzuattan “Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik” bahsediceğiz.
     
          Seveso, kuzeybatı İtalya’da Milano’ya 20 km uzaklıkta küçük bir kasabadır. Kentin hemen yanı başındaki ICMESA ChemicalCompany’ye ait fabrikada 10 Temmuz 1976 günü triklorofenol (TCP) üretimi yapan bir reaktördeki patlama sonucu beyaz bir gaz bulutu çevreye yayılmıştır. Bu zehirli gaz, bu güne kadar bilinen en zehirli gazlardan 2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin’dir.



          Kasabada kısa bir süre içinde hayvan ölümleri görülmeye başlanmış, patlamadan 5 gün geçtikten sonra da insanlarda etkisi ortaya çıkmış, hastaneye başvurular başlamıştır. Yapılan kontroller sonunda kasabada geniş bir bölgenin tamamen kirlendiği anlaşılmış ve bölgede yaklaşık 17,000 kişi etkilenmiştir.



Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik

         1976 Yılında İtalya’nın Seveso kasabasında gerçekleşen bu acı kaza olayı sonrasında, endüstriyel kazaların oluşmasının engellenmesi ve gerekli önlemlerin alınması adına bilimsel çalışmalar yapılmış ve endüstriyel güvenlik mevzuatları çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar sonunda Seveso Direktifi (82/501/EEC) kabul edilmiştir. 9 Aralık 1996’da ise 96/82/EC sayılı “Tehlikeli Maddeleri İçeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolüne İlişkin Direktif (Seveso-II Direktifi)” yayımlanmıştır.

       AB’ye uyum çerçevesinde Seveso-II Direktifinin ülkemiz mevzuatına uyumlaştırılmasıyla hazırlanan “Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik” 18.08.2010 tarih ve 27676 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 30.12.2013’te 28867 sayılı Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi Ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamında yeniden revize edilmiştir

       Bu yönetmelik ile tesis dahilinde üretim, depolama ve/veya satış amacıyla tehlikeli maddeleri bulunduran kuruluşlarda, büyük endüstriyel kazaların önlenmesi, doğabilecek kazaların insanlara ve çevreye olan zararlarının en düşük seviyeye indirilebilmesi, etkili ve sürekli bir korunmayı ve risk yönetimini sağlamak amacıyla alınması gereken tüm önlemlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Büyük Endüstriyel Kaza

Herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve kuruluş içinde veya dışında çevre ve/veya insan sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük bir yayılım, yangın veya patlama olayını, ifade etmektedir.

Seveso Bildirimi

       Çevre ve Şehircilik Bakanlığının  yazılımportalı olan Çevre Bilgi Sistemi bünyesinde yer alan Seveso Bildirim Sistemi, Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi Ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında YönetmelikEkinde yer alan Tehlikeli Kimyasal Maddeleri bulunduran kuruluşların, bulundurdukları maddeler ile miktarlarını Bakanlık’a beyan ettikleri sistemdir. Yönetmelik gereği işletmeler tarafından yapılması gerekli bu beyan, Seveso Bildirimi olarak adlandırılır.http://online.cevre.gov.tr/

Yapılan Seveso Bildirimi sonrasında işletmeler, sistem tarafından “Alt Seviyeli Kuruluş”, “Üst Seviyeli Kuruluş” veya “Kapsam Dışı” olarak sınıflandırılır.
Bu Yönetmelik kapsamındaki alt ve üst seviyeli kuruluşlarda büyük endüstriyel kaza tehlikelerinin belirlenmesi ve bu tehlikelerden kaynaklanacak risklerin değerlendirilmesi amacıyla kantitatif metotlarla risk değerlendirmesi yapılır.

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik gereğince;

Üst Seviyeli Kuruluşlar

Ø   Güvenlik Yönetim Sistemleri’ni kurmak
Ø  Güvenlik Raporu hazırlamak
Ø  Kuruluş içinde alınacak önlemlere dair dahili acil durum planı hazırlamak
Alt Seviyeli Kuruluşlar
Ø  Büyük kaza önleme politikası oluşturmak zorundadır.

Tüm ülkelerin mevzuatında insanlık ve çevre adına bulunması gereken mevzuat ülkemizde böylece faaliyete geçirilmiştir.

Böyle acı durumlar sonrasında mevzuatların çıkmasını istemeyiz ancak, 'Bin nasihatten bir musibet yeğdir' demiş atalarımız.

Yazan