Altın Üreten Bakteriler ?

İnternette ‘Altın Üreten Bakteri’  haberleri yayınlanınca kimyacı meslektaşlarımız çok heyecanlanmış olmalı ki sosyal medyada bu haberi sıkça paylaştılar. Bu mesleğimizin kökeninden kaynaklanıyor olsa gerek; simyacılar da çeşitli elementleri altına çevirmek için uğraşmışlardır. Demek ki  modern simyacılar yani biz kimyacılar da bu ve benzeri olayları ilgi duyuyoruz, ister istemez.

Haberin ayrıntılarına gelirsek;  ‘Michigan Eyalet Üniversitesi Mikrobiyoloji ve Moleküler Genetik Bölümü'nden Prof. Kazım Kashefi ile Doç. Dr. Adam Brown, "Cupriavidus metallidurans" bakteriler ile doğada bulunan zehirli bir kimyasal sıvı olan ve hiçbir maddi değeri olmayan altın klorürü bir araya getirdi. Bakterinin altın klorürdeki zehirli ve atık maddeleri yediği ve bir hafta içinde kimyasal maddenin yüzde 99,9 oranında som altın külçesine dönüştüğü gözlemlendi.’ denilmektedir.

Bu konudaki en can alıcı nokta altın klorür. Altın klorün zehirli bir atık olduğu söylenmektedir. Peki bu atık nerede, hangi proseste oluşmakta? Altının üç tür klorürü bulunmaktadır: Altın(I) Klorür (AuCl), Altın (I III) klorür (Au₄Cl₈) ve Altın(III)klorür (Au₂Cl₆). Bir de kloroaurik asit HAuCI_{4 var}. Bilindiği gibi altın asitler içerisinde çözülmez ve yalnızca kral suyu olarak bildiğimiz;  Hidroklorik asit ve Nitrik asitin 3:1 oranında göre karıştırılmasıyla oluşan;  asit karışımında çözülür. Altın elde etme proseslerinde de bu nedenle kral suyu kullanılır. Altın klorür satın almak isteseniz-internetten küçük bir araştırma yaptığınızda- gramının 25-30 dolar olduğunu görebilirsiniz. Yani 54 TL civarı. Şuan altının gramı 103 TL yani bakteri 1 gram Altın klorür, 1 gram altın  haline dönüştüremiyorsa bu işin verimliği yok demektir. Altın klorür bir atıksa muhtemelen altın üretim prosesinin atığıdır ve burada bakterinin yaptığı bir üretim değil, ayrıştırma veya saflaştırmadır.

Yapılan çalışma çok değerli ancak haberi ilk okuyanın aklına geldiği gibi altın üretmenin yolu değil, saflaştırma ve geri kazanmanın biyokimyasal yolu bulunmuştur. Haberlerin resminde görüldüğü gibi bu yolla külçe altınlar değil çok az miktarlar geri kazanılmaktadır. Yani bu buluşun ticari bir uygulamasının olduğunu söylemek için altın klorür kaynağının bolluğu ve elde etme maliyetine bağlı olarak değişecektir. 

İçimizdeki simya ateşinin hiç sönmemesi dileklerimizle...

Dr.Kimyager Hasan ÖZ